| P | ||
| ’n padwóóg | een ontstoken ooglid | |
| iemand ’n padwóóg slaon | iemand zijn oog dicht slaan | |
| ij eeget zo druk as panneke vastenaoved | Op vastenavond ging men na sluitingstijd bij iemand pannenkoeken of eieren bakken. De koekenpan stond dan constant op het vuur. | |
| us paoj | ons vader | |
| paopekullekes, paopekannekes, naoldekòòkers | rode vruchtjes van de meidoorn | |
| paosblommekes | narcissen | |
| z’nne paose ouwe | in de paasweek te biechten en te communie gaan | |
| parreleeje | aan een stuk door praten | |
| wóór zijn us parremetéére | hoor hem eens klagen | |
| ’n pattekaal vùggeltje | een vogeltje pas uit het ei (zonder veren) | |
| peeje | bieten | |
| peeje dunne | bieten “op één zetten” | |
| ’n róóie peej | een rode wortel | |
| ij schéét julle peeje | hij was ontzettend bang | |
| peejkoffie | merk Buisman, gebrande suiker om de koffie sterker te maken | |
| ne peejmeûle | bietensnijder | |
| peejstaamp | aardappelstamp met winterwortelen | |
| ’n péékel | een bazig vrouwspersoon | |
| pééperkoek | ontbijtkoek | |
| peggenout | vuilboom, werden peggen (pluggen) van gemaakt om b.v. schoenzolen vast te zetten | |
| da’s penning zestien | dat is heel duur | |
| ne penning | een perzik | |
| ’n perreweps | een wesp | |
| perrig | een merrie die tochtig (hengstig) is | |
| pesjòònkele | een aflaat verdienen voor zielen in het vagevuur. Na 5 onze vaders en weesgegroetjes moest men telkens weer de kerk uit | |
| pèsmoppe | paardenstront | |
| pesstal | paardenstal | |
| ’t is ier ne pesstal | het is hier een bende | |
| peût | terpentine | |
| un peût krèège | een klap krijgen | |
| ne péézerik | uitgesneden geslachtsdeel van een varken om iets mee in te vetten, bv een zaag. | |
| piekelo | ijsje | |
| aon ne piekelo lakke | aan een ijsje likken | |
| piekelokaar | ijscokar | |
| piek | capuchon | |
| pieke pòòke | meisjesspel met kopspelden | |
| ’n piekepòòk | iemand die graag ruzie uitlokt | |
| pieleke | kuiken | |
| pieraos | worm | |
| piesblomme | paardebloemen | |
| d’n piespaol zèn | de voetveeg zijn: altijd en overal de schuld van krijgen | |
| piespotje | witte kelkbloem van haagwinde | |
| pietelèèr | rokkostuum | |
| ’n pikkeltje | een krukje met drie poten | |
| erreges ne pin aonlulle | hij maakt er maar wat van, zich ergens uitpraten, ergens een draai aangeven. | |
| pinaor emme | stug, recht haar hebben | |
| ne pinnéékel | een vervelend iemand | |
| pindraod of pinnekesdraod | prikkeldraad | |
| zo zat as ’n pinneke | behoorlijk dronken zijn | |
| pitse | een klein beetje ergens van eten | |
| z’nne pjéér zien | geweldig afzien; zijn deel wel gehad hebben | |
| ne platte boender | stevige kleine borstel zonder steel | |
| platte jong | vogels pas uit het ei; ook kleine kinderen | |
| platters vur de knèène | bladeren paardebloem; lekkernij voor konijnen | |
| plee | wc | |
| plets | stoep achter het huis | |
| pliesiekot | politiecel | |
| ij eet ’n poelie-aandje | hij heeft een lamme, ongelukkige hand | |
| poelie-ei | ei van een jonge kip die net aan de leg is | |
| ’n mwóói poetje | een mooi poesje, een mooi meisje | |
| poêremoes | boerenkoolstamp ? | |
| poetjespap | melk met beschuit of brood | |
| mekaor possiepaant staon | elkaar helpen | |
| ij ee ’n potske (klotje )op | hij heeft een alpino-petje op | |
| pottefoelie | portefeuille | |
| pottenoster | rozenkrans | |
| ’n pralleke | een klein kind | |
| wat aon proête | wat aan prullen | |
| pròònt | zoals het hoort; netjes | |
| pròònt op tèèd | stipt op tijd | |
| ’n prop | een dennenappel | |
| pûine | wortels van bep. grassoorten , bv. hondsgras | |
| pûit | kikker | |
| pûitedril | kikkerdril, kikkereitjes | |
| ne pûiteviller | een groot bot mes | |
| n’n putaok | lange stok met op het einde een haak waar de emmer aanhing bij het water putten | |
| puuke | plagen | |
| R | ||
| uìt de rabat trekke | helemaal uit elkaar trekken | |
| raogesbol of raovesbol | ragebol | |
| ragge | wild spelen op stoelen en matrassen | |
| d’r onder rammele | slaand optreden / er stevig tegenaan gaan | |
| ’t raust er | het gaat er flink tekeer | |
| ’n rèèf/ ’n rèfke | hark/harkje | |
| ’n réétikuuleke | een damestasje ( komt van het Frans) | |
| de waarft oprèève | het erf opharken | |
| ’n rjééllent | om m.b.v. een touw op 2 stokjes een lijn te spannen om recht te kunnen planten | |
| rengele | regenen | |
| da’s ’n rennewaosie | iemand die alles kapot maakt | |
| rjéépe | spel met oud fietswiel en stok | |
| ne rèèsbessum | bezem gemaakt van rijshout | |
| retteréére | op en neer lopen, drentelen | |
| rommetom ’t ûis | rondom het huis | |
| ij is rommetom ljééluk | wordt gezegd van iemand die heel lelijk is. | |
| rondbrieze | van het een naar het ander hollen, zonder beleid | |
| ronddalleke | doelloos rondhangen | /td> |
| ne rouwdouwer, ne rauwe duuvel | ruw , onbehouwen persoon in doen en laten, iemand die niet voorzichtig te werk gaat. | |
| rouwenis | maaisel uit de sloot, wat ’s winters op bv. een witlof- of aardappelkuil werd gelegd ter isolatie | |
| rùffels | rafels | |
| n’n rûitetikker | een korte ronde tol | |
| ij is zwaor bij de rûiters | hij is niet goed bij | |
| ruts | perzikkruid | |
| rùsse of rûisse | wrijven | |
| ruuk | eau de cologne | |
| ruure | roeren | |
| d’r rije d’r wir ’n paor meej | er wordt weer flink geroddeld | |
| ij rijt’m flienk | hij is flink getergd | |
| ij laot alles mar rije | hij laat alles slingeren | |
| ne rijer, ne ram, ne rem, ne rammelèèr | een mannetjeskonijn | |
| S | ||
| ’t saarf van oew stui valle | alleen het vel op ’t voorhoofd wat geschaafd | |
| ne saarevetuut | paadje met recht van overgang | |
| sabbas | benaming voor zwarte Piet | |
| schabbelierke/bedollie | kleine medaille met afbeelding heilige | |
| ’n schaft | leren beenkap over schoen of klomp | |
| iets schandaliséére | iets kapot of lelijk maken | |
| ’n schéél | deksel van pot of pan | |
| ne schèèresliep | een scharenslijper | |
| schèète as ne rèèger | erg naar de w.c. moeten | |
| ’n schèètlèèster | een bangerik | |
| ’n schèètûis | een flauw iemand | |
| ’t schèètûis | de w.c.( buitenshuis) | |
| de èèrpels schelle | de aardappels schillen | |
| schelles krèège | reprimande krijgen | |
| schetse | schaatsen | |
| schitte | opgedroogde mestplakken aan een dier | |
| n’n rauwe schoefel | iemand die ruw met dingen omgaat, het niet zo nauw neemt met de kwaliteit van het werk, gauw gauw zijn werk af wil hebben. | |
| n’n schoeft | een ongemanierd persoon | |
| ’n schoelie | gemeen, onbetrouwbaar iemand | |
| oew schoêre | je schouders | |
| ’n schof | een tijdje tussen twee maaltijden | |
| ij ruuk nor de schop | hij is bijna dood ( schop van de grafdelver) | |
| efkus schòòve | even rusten | |
| schotteldoek | vaatdoek | |
| schottelwaoter | afwaswater | |
| schotelwassers of schottelwasjes | schrijverkes (blauwzwart watertorretje) Het Schrijverke is een gedicht van Guido Gazelle | |
| schréépel | wiedwerktuig: in tegenstelling tot de schoffel, wied je met het mes naar je toe | |
| d’n of schréépele | de tuin wieden | |
| schrèèver | geelgors | |
| schrèèverke | zwart waterkevertje | |
| ’n schotje | koe die al een keer gekalfd heeft | |
| schouw | schouw of schoorsteen(mantel) | |
| schuddekul | te slappe koffie | |
| de schuìf | de lade | |
| ut schùfke krèège | geen absolutie krijgen in de biecht:schuifje ging dicht | |
| schùmke trekke | een dropdrank maken | |
| ik kom sebiet | ik kom zo dadelijk | |
| sééveraase kljéére | zie: swardagse kljéére | |
| seffe(n)s, seffekus | dadelijk | |
| sewèèle | soms | |
| sjacherèèr | louche handelaar | |
| sjachere | sjouwen, aanrommelen | |
| ne sjampaamper | een raar iemand | |
| ’n bolleke sjet | tot garen gesponnen wol | |
| da’s ne sjiek de friemel, meej z’n fròòntje, z’n kachelpèèp en z’nne zwolluwstèèrt | een opgedirkt persoon, met een…. , hoge hoed en pandjesjas | |
| sjoe | muntstuk van 2 en een halve cent | |
| n’n sjoefelèèr | ||
| ij sjoefelt rustig nor ûis | hij schuifelt met kleine pasjes naar huis | |
| sjoêre | zwaaien | |
| ij sjoerte weg | hij ging er snel vandoor | |
| sjuuleker, zjuulkert | klaverzuring of veldzuring | |
| ij is sjuust ier gewiest | hij is net hier geweest | |
| ’n slaojbuike | het regent zachtjes | |
| die acrobaote zen slap | die acrobaten zijn lenig | |
| doe d’oew slaoppak mar aon | doe je pyjama maar aan | |
| sleg | houten hamer om palen te slaan | |
| slechte | eggen | |
| sleffe | lopen zonder de voeten goed op te lichten | |
| sleffer | een slipper ( lichte pantoffel ) | |
| sliddere | (baantje) glijden op ijs | |
| slierte | spel met een lange rij kinderen, die elkaar vasthoudend ronddraaien. Degenen aan het eind moesten hard lopen. | |
| slik | slijk, modder | |
| ij waar èènkel de slik en vûlligèèd | hij zag er vuil en modderig uit | |
| ’n sliklap | een spatlap | |
| boen d’oew slikpwóóte af | boen je vieze schoenen af | |
| slikvanger | spatbord | |
| ne sloeber | vuilak, schurk | |
| ’n sloor | een sullige onnozele vrouw | |
| ’t slop dicht doen | als je een weiland betreedt of verlaat, moet je door het slop; ook wel ;hekkedam genoemd. Het hek is gemaakt van een drietal prikkeldraden boven elkaar verbonden met 3 houten stokken. | |
| ’n slùfke of slûiverke | een schuifspeldje voor in het haar | |
| slùtspel | veiligheidsspeld | |
| smjééle | vleien, flemen, mooipraten. IJ zit jul de tèèd te smjééle, ij éé zééker wa nwoodig. Maar het kan ook een sarcastische opmerking zijn, om iemand een veeg uit de pan te geven |
|
| ne smèrlap | een smeerlap ( gemeen persoon ) | |
| smèrlappe | dadels | |
| n’n smiecht | gemene kerel, iemand die handig zijn zin weet te krijgen | |
| ne smoeletrekker | een zuur snoepje | |
| smoelwaark | gezicht | |
| smoezelig | vuil, onfris, slonzig | |
| smòòre | stuiven van zand | |
| smosse | zachtjes regenen | |
| snoffeltjes | kleine anjers | |
| ne snoppiek | snot wat uit de neus hangt | |
| da’s nog mar ne snoppiek | hij is daar nog te jong voor | |
| snot en kwiel blèète | tranen met tuiten huilen | |
| ik ben ’t beuj as gespòòge spek | Ik ben het helemaal zat | |
| da’s soepie | personen van bedenkelijke aard | |
| iemand soppe bij ’t zwemme | iemands hoofd onder water duwen | |
| mar wèènig speûles ebbe (emme) | weinig speling hebben | |
| spjéékes van de fiets | spaken van de fiets | |
| spier: pèèrdespier of rundspier | paardenrookvlees of runderrookvlees | |
| de spin | voorraadkast | |
| ne spinnekop | een spin | |
| spoege | overgeven | |
| spùrrie | voedzame plantensoort | |
| frèète as ’n spùrriekoej | een magere of zieke koe die flink moest eten. Dus: overdadig eten. | |
| sommedjééme/sommedrek | zodadelijk | |
| sommetije | somtijds, soms | |
| ’t kan d’r spéére | het kan er te keer gaan | |
| nor binne staaiere | kwaad en fors naar binnen stappen | |
| erreges òòver stèchele | ergens over twisten | |
| ’n stéég iemand | een koppig iemand | |
| stééne | zuchten, kreunen | |
| stèèrtpanneke | steelpannetje | |
| stekke | wasknijpers | |
| stekkedraogers | grote mierensoort | |
| stessele | 1.de was stijven 2. met korte pasjes lopen 3. het met het achterlijf bewegen van bijen net voor ze de korf ingaan. | |
| stiefele | met korte snelle pasjes lopen | |
| stieke | snelbinders | |
| stierig | een koe die tochtig staat | |
| ik em stikard geworreke | ik heb heel hard gewerkt | |
| stikkebeezies | kruisbessen | |
| stikstraol | vervelend iemand | |
| stoefe, stoefer | opscheppen, opschepper | |
| stoeferke | pochetje | |
| stoempe | stompen | |
| stofzuigere | stofzuigen | |
| da’s ’n straant vel | dat is een brutaal nest | |
| ’n stramien | een vergiet | |
| da’s ’n stréén | dat is een vervelend iemand | |
| ij krèèg ’t aon z’n stréén | hij kreeg de kuren, koppig, humeurig | |
| ’t is jin stréép ‘r nor toe | recht op het doel af | |
| die jong van ier nèève (neffe) zen echte straovers | de kinderen van de buren zoeken stad en land af om iets te krijgen | |
| strijbos | iemand die graag en veel met woorden strijdt | |
| stui | voorhoofd | |
| da kan gin stûite lije | het is niet opmerkelijk, niets om over naar huis te schrijven; het is maar middelmatig | |
| stukkere | verstelwerk aan kleding doen | |
| sebiet | zodadelijk | |
| ’n suffesaant ventje | een aardig ventje | |
| sùkkerpeeje | suikerbieten | |
| zo suf as ne mulder/kat | heel duizelig | |
| ij gieng van z’nne sus | hij viel flauw | |
| swardags, swardagse kljéére ( seeveraase ) | door de week, doordeweekse kleding | |
| n’n Swies | ordebewaker in de kerk, komt van het woord Suisse ( zijn pak leek op dat van de Zwitserse garde ) | |
| aon swi(e)skaante | aan weerszijden | |
| T | ||
| takkeleike doên | tikkertje doen | |
| zo grwóót as ’n taofelschuìf | ironische opmerking als iemand iets groter in omvang doet voorkomen dan het in werkelijkheid is | |
| ne tèèraoved | een feestje waarvoor de leden het hele jaar gespaard hadden. In clublokalen hing ook wel een aparte spaarkast. | |
| da’s ’n temtaosie | dat geeft een hoop ophef | |
| tenaostebij | ongeveer, bijna, haast | |
| ik ben tenne
de straot tenne rije |
ik ben doodop, aan het einde ( moe, uitgeteld) de straat tot het eind uitrijden |
|
| tenne aon gaode lienks af | op het eind ga je links af | |
| ’n tets | een punaise | |
| de teût van de koffiepot | de tuit van de koffiepot | |
| ij éé ne teût op z’nne kop | hij heeft een bult op zijn hoofd | |
| ‘k zèn teût-aon | ik ben bekaf | |
| m’n teûte zèn kaol | de schoenneuzen zijn kaal | |
| teûte | treuzelen | |
| ’n teûtebel | treuzelaarster | |
| ij schiet meej d’n teût van z’nne schoen | met de neus van de schoen een bal trappen | |
| de teûte ( kasjesvolk) | marskramers, leurders ( kastjesvolk: deze handelaren hadden een kastje op hun rug met allerlei laatjes en vakjes waar hun handelswaar in zat ) | |
| n’n teûtzak | een puntzak | |
| tiekom | paardenterm voor rechtsaf | |
| tiete | borsten | |
| tiêt | kip | |
| d’n til | de zolder in een schuur | |
| timzééf | zeef van de teems/melkbussenfilter | |
| toemaotskatje ( zie ook baomeskatje) | najaarskatje, toemaat betekent het laatste van de oogst, de kwaliteit werd al wat minder | |
| toennet | daarnet, zonet | |
| toe(n)straks | eventjes geleden | |
| ’n òòs toespèès/bezonders | een ons snijwaren of vleeswaren | |
| tollekes | koolraapjes | |
| ze reeje ‘m tonnestebóóve | ze reden hem ondersteboven, omver | |
| d’n top uìtnèèpe | snoeien door de top eruit te halen | |
| ouw d’oew tòòt | hou je mond | |
| toutere | schommelen | |
| tjikene | tekenen | |
| ij tjuunkerde flienk, toen ie z’n assus stwóótte | hij ging flink tekeeer toen hij zijn hoofd stootte | |
| iemand trappéére | iemand betrappen | |
| n’n trèèn | een lange kar | |
| trèèzemeûle | kafmolen | |
| da òòndje béét in m’n trekkers | dat hondje beet in mijn achillespees | |
| ne trekzak | harmonica | |
| wa bende ’n triên | gezegd van een onnozele vrouw die traag van begrip is | |
| tuffe | spuwen | |
| ge tuft’r wóók nie op | hij lust het graag | |
| de tûin knippe | de heg knippen | |
| tûitele | ruilen | |
| tuk | buntgras | |
| tukaor | droog haar | |
| ’n tups | rond houten kuipje waarin frambozen naar de veiling gingen | |
| ij gao nor tùrp toe | iemand die achteraf woont, gaat naar het dorp toe | |
| ge ziet ‘r ûit as n’n tùrk | vies en vuil eruit zien | |
| tùt | overgrootmoeder | |
| tut | fopspeen | |
| tutfles | zuigfles | |
| zit nie te tutte | zit niet te treuzelen | |
| n’n lekke tuup | een lekke band (tube) | |
| meej tije | ||
| op d’n tuur zette | met een touw een geit of een koe vastzetten, zodat op een bepaald stukje weide gegraasd kan worden | |
| n’n tweezak | iemand die met alle winden meewaait |
-
Recent nieuws
Nieuwsarchief
