P | ||
’n padwóóg | een ontstoken ooglid | |
iemand ’n padwóóg slaon | iemand zijn oog dicht slaan | |
ij eeget zo druk as panneke vastenaoved | Op vastenavond ging men na sluitingstijd bij iemand pannenkoeken of eieren bakken. De koekenpan stond dan constant op het vuur. | |
us paoj | ons vader | |
paopekullekes, paopekannekes, naoldekòòkers | rode vruchtjes van de meidoorn | |
paosblommekes | narcissen | |
z’nne paose ouwe | in de paasweek te biechten en te communie gaan | |
parreleeje | aan een stuk door praten | |
wóór zijn us parremetéére | hoor hem eens klagen | |
’n pattekaal vùggeltje | een vogeltje pas uit het ei (zonder veren) | |
peeje | bieten | |
peeje dunne | bieten “op één zetten” | |
’n róóie peej | een rode wortel | |
ij schéét julle peeje | hij was ontzettend bang | |
peejkoffie | merk Buisman, gebrande suiker om de koffie sterker te maken | |
ne peejmeûle | bietensnijder | |
peejstaamp | aardappelstamp met winterwortelen | |
’n péékel | een bazig vrouwspersoon | |
pééperkoek | ontbijtkoek | |
peggenout | vuilboom, werden peggen (pluggen) van gemaakt om b.v. schoenzolen vast te zetten | |
da’s penning zestien | dat is heel duur | |
ne penning | een perzik | |
’n perreweps | een wesp | |
perrig | een merrie die tochtig (hengstig) is | |
pesjòònkele | een aflaat verdienen voor zielen in het vagevuur. Na 5 onze vaders en weesgegroetjes moest men telkens weer de kerk uit | |
pèsmoppe | paardenstront | |
pesstal | paardenstal | |
’t is ier ne pesstal | het is hier een bende | |
peût | terpentine | |
un peût krèège | een klap krijgen | |
ne péézerik | uitgesneden geslachtsdeel van een varken om iets mee in te vetten, bv een zaag. | |
piekelo | ijsje | |
aon ne piekelo lakke | aan een ijsje likken | |
piekelokaar | ijscokar | |
piek | capuchon | |
pieke pòòke | meisjesspel met kopspelden | |
’n piekepòòk | iemand die graag ruzie uitlokt | |
pieleke | kuiken | |
pieraos | worm | |
piesblomme | paardebloemen | |
d’n piespaol zèn | de voetveeg zijn: altijd en overal de schuld van krijgen | |
piespotje | witte kelkbloem van haagwinde | |
pietelèèr | rokkostuum | |
’n pikkeltje | een krukje met drie poten | |
erreges ne pin aonlulle | hij maakt er maar wat van, zich ergens uitpraten, ergens een draai aangeven. | |
pinaor emme | stug, recht haar hebben | |
ne pinnéékel | een vervelend iemand | |
pindraod of pinnekesdraod | prikkeldraad | |
zo zat as ’n pinneke | behoorlijk dronken zijn | |
pitse | een klein beetje ergens van eten | |
z’nne pjéér zien | geweldig afzien; zijn deel wel gehad hebben | |
ne platte boender | stevige kleine borstel zonder steel | |
platte jong | vogels pas uit het ei; ook kleine kinderen | |
platters vur de knèène | bladeren paardebloem; lekkernij voor konijnen | |
plee | wc | |
plets | stoep achter het huis | |
pliesiekot | politiecel | |
ij eet ’n poelie-aandje | hij heeft een lamme, ongelukkige hand | |
poelie-ei | ei van een jonge kip die net aan de leg is | |
’n mwóói poetje | een mooi poesje, een mooi meisje | |
poêremoes | boerenkoolstamp ? | |
poetjespap | melk met beschuit of brood | |
mekaor possiepaant staon | elkaar helpen | |
ij ee ’n potske (klotje )op | hij heeft een alpino-petje op | |
pottefoelie | portefeuille | |
pottenoster | rozenkrans | |
’n pralleke | een klein kind | |
wat aon proête | wat aan prullen | |
pròònt | zoals het hoort; netjes | |
pròònt op tèèd | stipt op tijd | |
’n prop | een dennenappel | |
pûine | wortels van bep. grassoorten , bv. hondsgras | |
pûit | kikker | |
pûitedril | kikkerdril, kikkereitjes | |
ne pûiteviller | een groot bot mes | |
n’n putaok | lange stok met op het einde een haak waar de emmer aanhing bij het water putten | |
puuke | plagen | |
R | ||
uìt de rabat trekke | helemaal uit elkaar trekken | |
raogesbol of raovesbol | ragebol | |
ragge | wild spelen op stoelen en matrassen | |
d’r onder rammele | slaand optreden / er stevig tegenaan gaan | |
’t raust er | het gaat er flink tekeer | |
’n rèèf/ ’n rèfke | hark/harkje | |
’n réétikuuleke | een damestasje ( komt van het Frans) | |
de waarft oprèève | het erf opharken | |
’n rjééllent | om m.b.v. een touw op 2 stokjes een lijn te spannen om recht te kunnen planten | |
rengele | regenen | |
da’s ’n rennewaosie | iemand die alles kapot maakt | |
rjéépe | spel met oud fietswiel en stok | |
ne rèèsbessum | bezem gemaakt van rijshout | |
retteréére | op en neer lopen, drentelen | |
rommetom ’t ûis | rondom het huis | |
ij is rommetom ljééluk | wordt gezegd van iemand die heel lelijk is. | |
rondbrieze | van het een naar het ander hollen, zonder beleid | |
ronddalleke | doelloos rondhangen | /td> |
ne rouwdouwer, ne rauwe duuvel | ruw , onbehouwen persoon in doen en laten, iemand die niet voorzichtig te werk gaat. | |
rouwenis | maaisel uit de sloot, wat ’s winters op bv. een witlof- of aardappelkuil werd gelegd ter isolatie | |
rùffels | rafels | |
n’n rûitetikker | een korte ronde tol | |
ij is zwaor bij de rûiters | hij is niet goed bij | |
ruts | perzikkruid | |
rùsse of rûisse | wrijven | |
ruuk | eau de cologne | |
ruure | roeren | |
d’r rije d’r wir ’n paor meej | er wordt weer flink geroddeld | |
ij rijt’m flienk | hij is flink getergd | |
ij laot alles mar rije | hij laat alles slingeren | |
ne rijer, ne ram, ne rem, ne rammelèèr | een mannetjeskonijn | |
S | ||
’t saarf van oew stui valle | alleen het vel op ’t voorhoofd wat geschaafd | |
ne saarevetuut | paadje met recht van overgang | |
sabbas | benaming voor zwarte Piet | |
schabbelierke/bedollie | kleine medaille met afbeelding heilige | |
’n schaft | leren beenkap over schoen of klomp | |
iets schandaliséére | iets kapot of lelijk maken | |
’n schéél | deksel van pot of pan | |
ne schèèresliep | een scharenslijper | |
schèète as ne rèèger | erg naar de w.c. moeten | |
’n schèètlèèster | een bangerik | |
’n schèètûis | een flauw iemand | |
’t schèètûis | de w.c.( buitenshuis) | |
de èèrpels schelle | de aardappels schillen | |
schelles krèège | reprimande krijgen | |
schetse | schaatsen | |
schitte | opgedroogde mestplakken aan een dier | |
n’n rauwe schoefel | iemand die ruw met dingen omgaat, het niet zo nauw neemt met de kwaliteit van het werk, gauw gauw zijn werk af wil hebben. | |
n’n schoeft | een ongemanierd persoon | |
’n schoelie | gemeen, onbetrouwbaar iemand | |
oew schoêre | je schouders | |
’n schof | een tijdje tussen twee maaltijden | |
ij ruuk nor de schop | hij is bijna dood ( schop van de grafdelver) | |
efkus schòòve | even rusten | |
schotteldoek | vaatdoek | |
schottelwaoter | afwaswater | |
schotelwassers of schottelwasjes | schrijverkes (blauwzwart watertorretje) Het Schrijverke is een gedicht van Guido Gazelle | |
schréépel | wiedwerktuig: in tegenstelling tot de schoffel, wied je met het mes naar je toe | |
d’n of schréépele | de tuin wieden | |
schrèèver | geelgors | |
schrèèverke | zwart waterkevertje | |
’n schotje | koe die al een keer gekalfd heeft | |
schouw | schouw of schoorsteen(mantel) | |
schuddekul | te slappe koffie | |
de schuìf | de lade | |
ut schùfke krèège | geen absolutie krijgen in de biecht:schuifje ging dicht | |
schùmke trekke | een dropdrank maken | |
ik kom sebiet | ik kom zo dadelijk | |
sééveraase kljéére | zie: swardagse kljéére | |
seffe(n)s, seffekus | dadelijk | |
sewèèle | soms | |
sjacherèèr | louche handelaar | |
sjachere | sjouwen, aanrommelen | |
ne sjampaamper | een raar iemand | |
’n bolleke sjet | tot garen gesponnen wol | |
da’s ne sjiek de friemel, meej z’n fròòntje, z’n kachelpèèp en z’nne zwolluwstèèrt | een opgedirkt persoon, met een…. , hoge hoed en pandjesjas | |
sjoe | muntstuk van 2 en een halve cent | |
n’n sjoefelèèr | ||
ij sjoefelt rustig nor ûis | hij schuifelt met kleine pasjes naar huis | |
sjoêre | zwaaien | |
ij sjoerte weg | hij ging er snel vandoor | |
sjuuleker, zjuulkert | klaverzuring of veldzuring | |
ij is sjuust ier gewiest | hij is net hier geweest | |
’n slaojbuike | het regent zachtjes | |
die acrobaote zen slap | die acrobaten zijn lenig | |
doe d’oew slaoppak mar aon | doe je pyjama maar aan | |
sleg | houten hamer om palen te slaan | |
slechte | eggen | |
sleffe | lopen zonder de voeten goed op te lichten | |
sleffer | een slipper ( lichte pantoffel ) | |
sliddere | (baantje) glijden op ijs | |
slierte | spel met een lange rij kinderen, die elkaar vasthoudend ronddraaien. Degenen aan het eind moesten hard lopen. | |
slik | slijk, modder | |
ij waar èènkel de slik en vûlligèèd | hij zag er vuil en modderig uit | |
’n sliklap | een spatlap | |
boen d’oew slikpwóóte af | boen je vieze schoenen af | |
slikvanger | spatbord | |
ne sloeber | vuilak, schurk | |
’n sloor | een sullige onnozele vrouw | |
’t slop dicht doen | als je een weiland betreedt of verlaat, moet je door het slop; ook wel ;hekkedam genoemd. Het hek is gemaakt van een drietal prikkeldraden boven elkaar verbonden met 3 houten stokken. | |
’n slùfke of slûiverke | een schuifspeldje voor in het haar | |
slùtspel | veiligheidsspeld | |
smjééle | vleien, flemen, mooipraten. IJ zit jul de tèèd te smjééle, ij éé zééker wa nwoodig. Maar het kan ook een sarcastische opmerking zijn, om iemand een veeg uit de pan te geven |
|
ne smèrlap | een smeerlap ( gemeen persoon ) | |
smèrlappe | dadels | |
n’n smiecht | gemene kerel, iemand die handig zijn zin weet te krijgen | |
ne smoeletrekker | een zuur snoepje | |
smoelwaark | gezicht | |
smoezelig | vuil, onfris, slonzig | |
smòòre | stuiven van zand | |
smosse | zachtjes regenen | |
snoffeltjes | kleine anjers | |
ne snoppiek | snot wat uit de neus hangt | |
da’s nog mar ne snoppiek | hij is daar nog te jong voor | |
snot en kwiel blèète | tranen met tuiten huilen | |
ik ben ’t beuj as gespòòge spek | Ik ben het helemaal zat | |
da’s soepie | personen van bedenkelijke aard | |
iemand soppe bij ’t zwemme | iemands hoofd onder water duwen | |
mar wèènig speûles ebbe (emme) | weinig speling hebben | |
spjéékes van de fiets | spaken van de fiets | |
spier: pèèrdespier of rundspier | paardenrookvlees of runderrookvlees | |
de spin | voorraadkast | |
ne spinnekop | een spin | |
spoege | overgeven | |
spùrrie | voedzame plantensoort | |
frèète as ’n spùrriekoej | een magere of zieke koe die flink moest eten. Dus: overdadig eten. | |
sommedjééme/sommedrek | zodadelijk | |
sommetije | somtijds, soms | |
’t kan d’r spéére | het kan er te keer gaan | |
nor binne staaiere | kwaad en fors naar binnen stappen | |
erreges òòver stèchele | ergens over twisten | |
’n stéég iemand | een koppig iemand | |
stééne | zuchten, kreunen | |
stèèrtpanneke | steelpannetje | |
stekke | wasknijpers | |
stekkedraogers | grote mierensoort | |
stessele | 1.de was stijven 2. met korte pasjes lopen 3. het met het achterlijf bewegen van bijen net voor ze de korf ingaan. | |
stiefele | met korte snelle pasjes lopen | |
stieke | snelbinders | |
stierig | een koe die tochtig staat | |
ik em stikard geworreke | ik heb heel hard gewerkt | |
stikkebeezies | kruisbessen | |
stikstraol | vervelend iemand | |
stoefe, stoefer | opscheppen, opschepper | |
stoeferke | pochetje | |
stoempe | stompen | |
stofzuigere | stofzuigen | |
da’s ’n straant vel | dat is een brutaal nest | |
’n stramien | een vergiet | |
da’s ’n stréén | dat is een vervelend iemand | |
ij krèèg ’t aon z’n stréén | hij kreeg de kuren, koppig, humeurig | |
’t is jin stréép ‘r nor toe | recht op het doel af | |
die jong van ier nèève (neffe) zen echte straovers | de kinderen van de buren zoeken stad en land af om iets te krijgen | |
strijbos | iemand die graag en veel met woorden strijdt | |
stui | voorhoofd | |
da kan gin stûite lije | het is niet opmerkelijk, niets om over naar huis te schrijven; het is maar middelmatig | |
stukkere | verstelwerk aan kleding doen | |
sebiet | zodadelijk | |
’n suffesaant ventje | een aardig ventje | |
sùkkerpeeje | suikerbieten | |
zo suf as ne mulder/kat | heel duizelig | |
ij gieng van z’nne sus | hij viel flauw | |
swardags, swardagse kljéére ( seeveraase ) | door de week, doordeweekse kleding | |
n’n Swies | ordebewaker in de kerk, komt van het woord Suisse ( zijn pak leek op dat van de Zwitserse garde ) | |
aon swi(e)skaante | aan weerszijden | |
T | ||
takkeleike doên | tikkertje doen | |
zo grwóót as ’n taofelschuìf | ironische opmerking als iemand iets groter in omvang doet voorkomen dan het in werkelijkheid is | |
ne tèèraoved | een feestje waarvoor de leden het hele jaar gespaard hadden. In clublokalen hing ook wel een aparte spaarkast. | |
da’s ’n temtaosie | dat geeft een hoop ophef | |
tenaostebij | ongeveer, bijna, haast | |
ik ben tenne
de straot tenne rije |
ik ben doodop, aan het einde ( moe, uitgeteld) de straat tot het eind uitrijden |
|
tenne aon gaode lienks af | op het eind ga je links af | |
’n tets | een punaise | |
de teût van de koffiepot | de tuit van de koffiepot | |
ij éé ne teût op z’nne kop | hij heeft een bult op zijn hoofd | |
‘k zèn teût-aon | ik ben bekaf | |
m’n teûte zèn kaol | de schoenneuzen zijn kaal | |
teûte | treuzelen | |
’n teûtebel | treuzelaarster | |
ij schiet meej d’n teût van z’nne schoen | met de neus van de schoen een bal trappen | |
de teûte ( kasjesvolk) | marskramers, leurders ( kastjesvolk: deze handelaren hadden een kastje op hun rug met allerlei laatjes en vakjes waar hun handelswaar in zat ) | |
n’n teûtzak | een puntzak | |
tiekom | paardenterm voor rechtsaf | |
tiete | borsten | |
tiêt | kip | |
d’n til | de zolder in een schuur | |
timzééf | zeef van de teems/melkbussenfilter | |
toemaotskatje ( zie ook baomeskatje) | najaarskatje, toemaat betekent het laatste van de oogst, de kwaliteit werd al wat minder | |
toennet | daarnet, zonet | |
toe(n)straks | eventjes geleden | |
’n òòs toespèès/bezonders | een ons snijwaren of vleeswaren | |
tollekes | koolraapjes | |
ze reeje ‘m tonnestebóóve | ze reden hem ondersteboven, omver | |
d’n top uìtnèèpe | snoeien door de top eruit te halen | |
ouw d’oew tòòt | hou je mond | |
toutere | schommelen | |
tjikene | tekenen | |
ij tjuunkerde flienk, toen ie z’n assus stwóótte | hij ging flink tekeeer toen hij zijn hoofd stootte | |
iemand trappéére | iemand betrappen | |
n’n trèèn | een lange kar | |
trèèzemeûle | kafmolen | |
da òòndje béét in m’n trekkers | dat hondje beet in mijn achillespees | |
ne trekzak | harmonica | |
wa bende ’n triên | gezegd van een onnozele vrouw die traag van begrip is | |
tuffe | spuwen | |
ge tuft’r wóók nie op | hij lust het graag | |
de tûin knippe | de heg knippen | |
tûitele | ruilen | |
tuk | buntgras | |
tukaor | droog haar | |
’n tups | rond houten kuipje waarin frambozen naar de veiling gingen | |
ij gao nor tùrp toe | iemand die achteraf woont, gaat naar het dorp toe | |
ge ziet ‘r ûit as n’n tùrk | vies en vuil eruit zien | |
tùt | overgrootmoeder | |
tut | fopspeen | |
tutfles | zuigfles | |
zit nie te tutte | zit niet te treuzelen | |
n’n lekke tuup | een lekke band (tube) | |
meej tije | ||
op d’n tuur zette | met een touw een geit of een koe vastzetten, zodat op een bepaald stukje weide gegraasd kan worden | |
n’n tweezak | iemand die met alle winden meewaait |
-
Recent nieuws
Nieuwsarchief